El aprendizaje autorregulado en el PLE a través de una estrategia didáctica basada en portafolios electrónicos con blogs y microblogs

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.17345/ute.2020.4.2799

Palabras clave:

Entorno Personal de Aprendizaje, blog, microblog, eportafolio, aprendizaje autorregulado

Resumen

Los Entornos Personales de Aprendizaje (PLE) han sido relacionados con el aprendizaje autorregulado al resaltarse sus posibilidades para la autonomía en el propio proceso así como por la incidencia en las habilidades metacognitivas de planificación, ejecución y reflexión. De entre todas las plataformas, los blogs y microblogs han sido protagonistas por su flexibilidad y capacidad de adaptación a numerosos diseños, entre ellos los eportafolios. La investigación ha mostrado las posibilidades de Blogger para la creación de portafolios reflexivos y Twitter para la ampliación de redes personales de aprendizaje. En esta experiencia se propone una actividad compleja y global en la que ambas plataformas se abordan para la construcción de un eportafolio que contempla una fase armónica de cohesión reflexiva y otra más más distribuida de reflexión compartida y en red. Con un enfoque interpretativo, se analizan los diagramas del PLE del alumnado y se recogen sus percepciones a través un cuestionario en línea. Los resultados muestran que la estrategia es válida y que permite el desarrollo de habilidades metacognitivas de planificación y ejecución con ambas plataformas aunque las reflexivas se desarrollan preferentemente en blogs.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Gemma Tur, Universitat de les Illes Balears

Profesora contratada doctora 

Departament de Pedagogía Aplicada y Psicológia de la Educación

Urith Ramírez-Mera, Universidad Autónoma de Querétaro

Estudiante doctorado

Facultad de Informática

Citas

Araka, E., Maina, E., Gitonga, R., y Oboko, R. (2020). Research trends in measurement and intervention tools for self-regulated learning for e-learning environments—systematic review (2008–2018). Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 15(6). https://doi.org/10.1186/s41039-020-00129-5

Area, M., y Sanabria, A. L. (2014). Changing the rules: from textbooks to PLEs / Cambiando las reglas de juego: de los libros de texto al PLE. Cultura y Educación, 26(4), 802-829. https://doi.org/10.1080/11356405.2014.979068

Barroso, J., Cabero, J., y Vázquez, A. (2012). La formación desde la perspectiva de los entornos personales de aprendizaje (PLE). Apertura, 4(1), 6-12. Recuperado desde http://www.udgvirtual.udg.mx/apertura/index.php/apertura/article/view/209/224

Biberman-Shalev, L. (2018). Personal blogs or communal blogs? Pre-service teachers' perceptionsregarding the contribution of these two platforms to their professional development. Teaching and Teacher Education, 69, 253- 262. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.10.006

Blaschke, L. M. (2019). The Pedagogy–Andragogy–Heutagogy Continuum and Technology-Supported Personal Learning Environments. En I. Jung (Ed.), Open and Distance Education Theory Revisited (pp.75-84). https://doi.org/10.1007/978-981-13-7740-2_9

Cambridge, D. (2010). E-portfolios for lifelong learning and assessment. San Francisco: Jossey-Bass.

Carpenter, J. P., Tur, G., y Marín, V. I. (2016). What do USA and Spanish Pre-service Teachers Think about Educational and Professional use of Twitter? A Comparative Study. Teaching and Teacher Education, 60, 131-143. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.08.011

Castañeda, L., y Adell, J. (2013). La anatomía de los PLEs. En L. Castañeda y J. Adell (Eds.), Entornos Personales de Aprendizaje: Claves para el ecosistema educativo en red (pp.11-27). Alcoy: Marfil.

Castañeda, L., Tur, G. Torres-Kompen, R. (2019). Impacto del concepto PLE en la literatura sobre educación: la última década. RIED, Revista de Iberoamericana de Educación a Distancia, 22(1), pp. 221-241. http://dx.doi.org/10.5944/ ried.22.1.22079

Cebrian, M. (2011). Los ePortafolios en la supervisión del Practicum: modelos pedagógicos y soportes tecnoloógicos. Profesorado, Revista de Curriculum y formación de profesorado, 15(1), 91-107. Recuperado de http://www.ugr.es/~recfpro/rev151ART6.pdf

Cervantes, V. H. (2005). Interpretación del coeficiente Alpha de Crombach. Avances en Medición, 3, 9-28. Recuperado desde https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2300092 UTE. Revista de Ciències de l’Educació Monogràfic 2020. Pàg. 82-100 El aprendizaje autorregulado en el PLE a través de una estrategia didáctica basada en portafolios con blogs y microblogs

Chaves-Barboza, E., Trujillo-Torres, J. M., Hinojo-Lucena, F. J., y Cáceres-Reche, P. (2019). Personal Learning Environments (PLE) on the bachelor’s degree in early education at the University of Granada. In P. Novais et al., (Eds.), ISAmI 2018 (pp. 381-388). https://doi.org/10.1007/978-3-030-01746-0_45

Cedeño, N. (2012). La investigación mixta, estrategia andragógica fundamental para fortalecer la capacidades intelectuales superiores. Res Non Verba, 2(2), 17-36. Recuperado de http://biblio.ecotec.edu.ec/revista/edicion2/revista_completa.pdf#page=18

Chawinga, W. D. (2017). Taking social media to a university classroom: teaching and learning using Twitter and blogs. IJETHE, 14(3). https://doi.org/10.1186/s41239-017-0041-6

Cho, K., y Cho, M. H. (2013). Training of self-regulated learning skills on a social network system. Social Psychology of Education, 16(4), 617-634. https://doi.org/10.1007/s11218-013-9229-3

Cohen, L., Manion, L., y Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. London: Routledge.

Creswell, J., y Clarck, P. (2007). El diseño y la realización de la investigación de métodos mixtos. Nueva York: The Guilford press.

Cobos-Sanchiz, D., Lopez-Meneses, E., y Llorent- Vaquero, M. (2016). Proposal for Didactic Innovation with Electronic Portfolios in Blog Format: A Case Study at a University. Form. Univ., 9(6), 27-42. http://dx.doi.org/10.4067/S0718-50062016000600004.

Dabbagh, N., y Castaneda, L. (2020). The PLE as a framework for developing agency in lifelong learning. Education Technology Research and Development, 68(5). https://doi.org/10.1007/s11423-020-09831-z

Dabbagh, N., y Kitasantas, A. (2012). Personal Learning Environments, social media, and self-regulated learning: A natural formula for connecting formal and informal learning. Internet and Higher Education, 15, 3-8. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2011.06.002

Dabbagh, N. y Kitsantas, A. (2013). The role of social media in self-regulated learning. International Journal of Web Based Communities, 9(2), 256-273. https://doi.org/10.1504/IJWBC.2013.053248

Dippold, D. (2009). Peer feedback through blogs: Student and teacher perceptions in an Advanced German class. ReCALL- European Association for Computer Assisted Language Learning, 21(1), 18-36. https://doi.org/10.1017/S095834400900010X

Elia, G., y Poce, A. (2010). Future trends for “i-Learning” Experiences. En G. Elia y A. Poce (Eds.), Open Networked "i-Learning" (pp.133-157). Springer: Boston. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-6854-8

Flick, U. (1998). An Introduction to Qualitative Research. London: Sage.

Fiedler, S. H., y Väljataga, T. (2020). Modeling the personal adult learner: the concept of PLE re-interpreted. Interactive Learning Environments, 28(6), 658-670.

García-Martínez, J.-A., González-Sanmamed, M., y Muñoz-Carril, P.-C. (2020). Entornos personales de aprendizaje: un estudio comparativo entre profesores costarricenses en formación y en ejercicio. Estudios sobre educación, (39), 135-157. https://doi.org/10.15581/004.39.135-157 Gemma Tur, Urith Ramírez-Mera UTE. Revista de Ciències de l’Educació Monogràfic 2020. Pàg. 82-100

Korhonen, A.-M., Ruhalahti, S., y Veermans, M. (2018). The online learning process and scaffolding in student teachers’ personal learning environments. Education Inf Technol, 24, 755-779. https://doi.org/10.1007/s10639-018-9793-4

Kramarski, B., y Michalsky, T. (2010). Preparing preservice teachers for self-regulated learning in the context of technological pedagogical content knowledge. Learning and Instruction, 20(5), 434-447. http://dx.doi.org/10.1016/j.learninstruc.2009.05.003

Krippendorp, K. (2004). Content Analysis: An Introduction to its Methodology. Thousand Oaks, CA: Sage.

Kühn, C. (2017). Are Students Ready to (re)-Design their Personal Learning Environment? The Case of the E-Dynamic.Space. Journal of New Approaches in Education Research, 6(1), 11-19. http://dx.doi.org/10.7821/naer.2017.1.185

Hatzipanagos, S., y Warburton, S. (2009). Feedback as dialogue: exploring the links between formative assessment and social software in distance learning. Learning, Media and Technology, 34(1), 45-59. http://dx.doi.org/10.1080/17439880902759919

Marín, V. I. (2020). Research-based learning in education studies: Design inquiry using group e-Portfolios based on blogs. Australasian Journal of Educational Technology, 36(1), 1-20. https://doi.org/10.14742/ajet.4523

Marín, V., Salinas, J., y de Benito, B. (2013). Research results of two personal learning environments experiments in a higher education institution. Interactive learning environments, 22, 205-220. http://dx.doi.org/10.1080/10494820.2013.788031

Marín, V.I. y Tur, G. (2014). Student Teachers’ Attitude towards Twitter for Educational Aims. Open Praxis, 6(3), 275-285. http://dx.doi.org/10.5944/openpraxis.6.3.125

Martínez, C., Nocito, G., y Ciesielkiewicz, M. ( 2015). Blogs as a Tool for the Development of Self-Regulated Learning Skills: A Project. American Journal of Educational Research, 3(1), 38-42. Recuperado de http://pubs.sciepub.com/education/3/1/8

Mayring, P. (2004) Qualitative content analysis. En U. Flick, E. von Kardoff y I. Steinke (Eds.), A Companion to Qualitative Research (pp.266-269). London: Sage.

Nkwenti, M. (2016). Design and development of a personal learning environment for corporate Self-regulated learning. Journal of computer and communications, 4, 1-9. http://dx.doi.org/10.4236/jcc.2016.44001

Panagiotidis, P. (2012). Personal Learning Environments for languages learning. Social Technologies, 2(2), 420-440. Recuperado desde http://bit.ly/2JyfeKE

Perera, U., y Gardner, L. (2017). Longitudinal Analysis of Reciprocal Relationships between Digital Literacy and Self-Regulated Learning within Personal Learning Environments. En PACIS 2018 Proceedings. Recuperado desde https://aisel.aisnet.org/pacis2018/157

Pérez‐Garcias, A., Marín, V.I. y Tur, G. (2018). Information Management Tools for the Development of Self-Regulated Learning Skills in Pre-service Teacher Education. @tic revista d’innovació educativa, 21, 10-18. https://doi.org/10.7203/ attic.21.12134 UTE. Revista de Ciències de l’Educació Monogràfic 2020. Pàg. 82-100 El aprendizaje autorregulado en el PLE a través de una estrategia didáctica basada en portafolios con blogs y microblogs

Pozos, K., y Tejeda, J. (2018). Competencias Digitales en Docentes de Educación Superior. Niveles de Dominio y Necesidades Formativas. RIDU, 12(2), 59-87. http://dx.doi.org/10.19083/ridu.2018.712

Ramírez-Mera, U. y Tur, G. (2019). Seguridad y fiabilidad en la gestión de la información de los entornos personales de aprendizaje (PLE) en la Educación Superior. EDUTEC, 70, 18-33. https://doi.org/10.21556/edutec.2019.70.1435

Romero, L., Saucedo, C., Caliusco, M. L., y Gutiérrez, M. (2019). Supporting self-regulated learning and personalization using ePortfolios: a semantic approach based on learning paths. International Journal of Education Technology Higher Education, 16. https://doi.org/10.1186/s41239-019-0146-1

Sabariego, M., Massot, I., y Dorio, I. (2009). Métodos de la investigación cualitativa. En R. Bisquerra (Coord.), Metodología de la investigación educativa (pp. 275-292). Madrid: La Muralla S.A.

Soria, V., y Carrió, M. (2016). Pedagogías disruptivas para la formación inicial de profesorado: usando blogs como e-portafolio. Profesorado, revista de Curriculum y formación del profesorado, 20(2), 382-398. Recuperado de https://recyt.fecyt.es/index.php/profesorado/article/view/52112/31794

Torrado, M. (2009). Estudios de encuentra. En R. Bisquerra (Coord.), Metodología de la investigación educativa (pp. 231-258). Madrid: La Muralla S.A

Torres, R., Edirisingha, P., Canaleta, X., Alsina, M., y Monguet, J. M. (2019). Personal Learning Environments base don Web 2.0 services in higher education. Telematics and informatics, 38, 194-206. https://doi.org/10.1016/j.tele.2018.10.003

Tur, G., Marín, V. I. y Carpenter, J. (2017). Using Twitter in Higher Education in Spain and the USA [Uso de Twitter en educación superior en España y Estados Unidos]. Comunicar, 51. https://doi.org/10.3916/C51-2017-02

Tur, G; Urbina, S. (2016). La colaboración en eportafolios con herramientas de la Web 2.0 en la formación docente inicial. Cultura y Educación: Culture and Education28(3), 601-632. https://doi.org/10.1080/11356405.2016.1203528

Wilson, N., y McLean, S. (1994). Questionnaire Design: A Practical Introduction. Newtown Abbey: University of Ulster Press.

Yen, C.-J., Tu, C.-H., Sujo-Montes, L., y Sealander, K. (2016). A predictor for PLE management: Impacts of self-regulated online learning on students’ learning skills. Journal of Educational Technology Development & Exchange, 9(1), 29-48.

Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 41(2), 64-70. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4102_2

Zubizarreta, J. (2009). The learning portfolio. San Francisco: Anker.

Descargas

Publicado

26-05-2021

Cómo citar

Tur, G., & Ramírez-Mera, U. (2021). El aprendizaje autorregulado en el PLE a través de una estrategia didáctica basada en portafolios electrónicos con blogs y microblogs. UTE Teaching & Technology (Universitas Tarraconensis), 1(4), 83. https://doi.org/10.17345/ute.2020.4.2799

Número

Sección

Artículos